67مُستَكبِرينَ بِهِ سامِرًا تَهجُرونَخرمدلاز این عقبگرد و رویگردانی، به خود می بالیدید و (آیات ما را) در گفتگوهای شبانهی خود به باد استهزاء میگرفتید و (از آنها) بدگوئی میکردید. 1«مُسْتَکْبِرِینَ»: به خود بالندگان. متکبّران. «بِهِ»: ضمیر (ه) به نکوص، مصدر (تَنکِصُونَ) برمیگردد. برخی مرجع آن را قرآن که از آیات فراهم میآید، نزول آیات، پیغمبر، بیتالحرام دانستهاند. «مُسْتَکْبِرِینَ بِهِ»: به این اعراض افتخار میکردند. پیغمبر و قرآن و نزول آیات را متکبّرانه تکذیب میکردند. با توجّه بدین معنی، مستکبرین را به معنی مکذبین گرفتهاند. از این که پردهداران کعبه و خادمان بیتالحرام بودند، به خود میبالیدند. در معنی اخیر، مرجع ضمیر به سبب شهرت قریشیان به نازش و افتخار به بیتالحرام حذف شده است. «سَامِراً»: گفتگوهای شبانه. قصّهگویان شب. واژه (سامِر) را مصدری همچون عاقبة و عافیة و قائم (نگا: تفسیر قاسمی)، یا اسمِ جمعی همچون جامِل و باقِر و حاجّ و حاضِر، به معنی شتران و گاوان و حاجیان و حاضران دانستهاند. «تَهْجُرُونَ»: هذیان و پریشانگوئی میکردند. بدگوئی و یاوهسرائی مینمودند. ترک میکردند. با توجّه به معنی اخیر (تَهْجُرُونَ) مفهوم چنین میگردد: آیات مرا ترک میکردند و از پذیرش سر باز میزدند. واژههای (مُسْتَکْبِرِینَ، سَامِر، تَهْجُرُونَ) حال میباشند.